Cựu Ngoại trưởng Mỹ Henry Kissinger được đánh giá là người theo đuổi chủ nghĩa thực dụng trong chính trị và có ảnh hưởng trong nhiều vấn đề đối ngoại quan trọng của nước Mỹ trong thế kỷ 20.

Cố vấn an ninh - ngoại trưởng quyền lực

Ông Henry Kissinger, tên đầy đủ là Heinz Alfred Kissinger, ra đời vào ngày 27.5.1923 tại thành phố Furth thuộc vùng Bavaria, Đức. Là một người Do Thái, ông phải đối mặt với sự phân biệt xã hội trong thời kỳ Đức dưới chế độ Quốc xã, như Reuters đưa tin. Gia đình ông rời bỏ nước Đức vào năm 1938 để định cư tại New York, Mỹ, và tại đây, ông quyết định thay đổi tên thành Henry. Năm 1943, ông trở thành công dân Mỹ.

Trong Thế chiến 2, ông Kissinger quay trở lại quê hương để tham gia vào Sư đoàn bộ binh 84 của Lục quân Mỹ. Ông đảm nhận vai trò làm phiên dịch cho các nhiệm vụ tình báo, đồng thời đóng góp vào cuộc chiến với mật vụ Gestapo của Đức Quốc xã, nhận được giải thưởng quân sự cao quý là Huy chương Ngôi sao Đồng.

Sau thời kỳ chiến tranh, ông Kissinger đã tiếp tục học về khoa học chính trị tại Đại học Harvard và sau đó tham gia vào công việc nghiên cứu chính sách, đồng thời cũng cố vấn cho nhiều cơ quan chính phủ. Cuốn sách đầu tiên của ông, "Nuclear Weapons and Foreign Policy" (tạm dịch: Vũ khí hạt nhân và chính sách đối ngoại), xuất bản năm 1957, nhanh chóng trở thành một trong những cuốn sách bán chạy nhất.

Năm 1969, ông trở thành Cố vấn An ninh quốc gia của Tổng thống Richard Nixon và giữ chức vụ này cho đến khi Nixon từ chức, sau đó ông Gerald Ford lên thay. Ông Kissinger còn đảm nhận vai trò Ngoại trưởng Mỹ dưới thời hai nhà lãnh đạo nói trên.

Tầm ảnh hưởng của ông Kissinger đã đạt đến độ cao trong thời kỳ vụ bê bối Watergate, và có những so sánh cho rằng nhà ngoại giao này thậm chí đã đóng vai trò "đồng tổng thống" với Nixon, trong thời điểm ông Nixon đang mất uy tín và địa vị, theo thông tin từ AP.

"Rõ ràng là lòng kiêu hãnh của tôi đã trỗi dậy nhưng cảm xúc chủ đạo là một điềm báo về thảm họa", ông Kissinger viết về sức ảnh hưởng của mình khi đó.

Sau năm 1977, ông Kissinger đã không giữ chức vụ trong bất kỳ chính phủ tổng thống nào, mặc dù vẫn duy trì mối quan hệ với Tổng thống George W. Bush. Vào thời điểm đó, ông "Bush con" đã chọn ông Kissinger làm Chủ tịch Ủy ban 11/9, đặc trách điều tra vụ tấn công khủng bố ngày 11/9/2001.

Tuy nhiên, ông Kissinger từ chức không lâu sau đó vì không muốn tiết lộ danh tính của những khách hàng của công ty tư vấn cá nhân của ông. Ông Kissinger cũng xuất hiện tại Nhà Trắng nhiều lần trong thời kỳ của Tổng thống Donald Trump.

Nhà ngoại giao thực dụng

Trong thời gian làm việc trong chính quyền trong suốt 8 năm, ông Kissinger đã gây ảnh hưởng lớn đối với nhiều vấn đề chính sách đối ngoại quan trọng, bao gồm quan hệ Mỹ - Trung, chiến tranh Việt Nam, quá trình đàm phán hòa bình ở Trung Đông, và việc hòa hoãn mối quan hệ với Liên Xô.

Ông Kissinger nổi tiếng với việc thực hiện chủ nghĩa thực dụng trong chính trị, tức là sử dụng ngoại giao nhằm đạt được các mục tiêu thực tế thay vì theo đuổi những lý tưởng cao cả. Đối với những người ủng hộ, phong cách thực dụng của ông đã phục vụ lợi ích của Mỹ, trong khi những người chỉ trích coi đó là một cách tiếp cận theo kiểu Machiavelli (Niccolo Machiavelli, nhà ngoại giao người Ý sống từ 1469-1527), đi ngược lại với những nguyên tắc dân chủ.

Ở tuổi 99, ông Kissinger vẫn có những chuyến giao lưu để quảng cáo sách của ông về vai trò lãnh đạo. Trong một cuộc phỏng vấn hồi tháng 7.2022 với đài ABC, khi được hỏi liệu có rút lại quyết định nào trong cuộc đời, nhà ngoại giao nói: "Tôi đã nghĩ về những vấn đề này cả cuộc đời mình. Đó là sở thích và cũng là nghề nghiệp của tôi. Và những đề xuất mà tôi đã đưa ra là những điều tốt nhất mà tôi có thể làm khi đó".

Ông Henry Kissinger tròn 100 tuổi vào tháng 5.2023. Ông có hai người con là Elizabeth và David, là con của người vợ đầu tiên.