Hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát của bà Trương Mỹ Lan gồm cả nghìn doanh nghiệp, được kết luận đã chiếm đoạt hàng trăm nghìn tỷ đồng qua tín dụng với Ngân hàng SCB và qua việc phát hành trái phiếu doanh nghiệp.

Hệ sinh thái 'khủng' của Vạn Thịnh Phát

Bà Trương Mỹ Lan (sinh năm 1956) đã thành lập Công ty TNHH Vạn Thịnh Phát từ năm 1992, khởi đầu với các hoạt động trong lĩnh vực thương mại và kinh doanh nhà hàng - khách sạn. Về sau, công ty đã mở rộng hoạt động thành Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, hoạt động chủ yếu trong lĩnh vực kinh doanh bất động sản, bao gồm nhiều nhà hàng, khách sạn, cao ốc văn phòng và cao ốc căn hộ.

Sau nhiều năm phát triển, bà Trương Mỹ Lan đã xây dựng một "hệ sinh thái" Vạn Thịnh Phát với loạt công ty con, như CTCP Vạn Thịnh Phát, CTCP Đầu tư An Đông, CTCP Đầu tư Time Square, và Công ty Tập đoàn Sài Gòn Peninsula,...

Đây là nhóm các công ty chuyên về liên kết đầu tư trong lĩnh vực bất động sản. Ngay từ những ngày đầu thành lập vào năm 2007, các doanh nghiệp này đã được cho là liên quan đến nhóm cổ đông của Ngân hàng Sài Gòn (SCB) và Tập đoàn VIPD.

Đặc điểm chung của nhóm này là có vốn điều lệ đăng ký "siêu khủng", đều trên dưới 10.000 tỷ đồng.

Vạn Thịnh Phát nổi bật với hai dự án lớn là Khách sạn Thương mại An Đông - Windsor Plaza Hotel và cao ốc căn hộ cao cấp Sherwood Residence.

Tại TP.HCM, bà Trương Mỹ Lan được biết đến như là "bà trùm" của những dự án bất động sản "khủng" tọa lạc tại các vị trí đắc địa nhất Sài Gòn như Times Square, VTP Office Building, khách sạn Duxton, Union Square...

Ngoài ra, Vạn Thịnh Phát còn sở hữu nhiều dự án ấn tượng khác như: Khu dân cư Bonville Land, Khu dân cư cao cấp Sterling Residence, Khu căn hộ cao cấp Lambert Residence, Thuận Kiều Plaza; và những điểm đến ẩm thực nổi tiếng như nhà hàng cà phê Central Nguyễn Huệ, nhà hàng Hữu Nghị và nhà hàng Đức Bảo, đều tọa lạc ở trung tâm Quận 1, TP.HCM.

Vạn Thịnh Phát đã lâu được xếp vào danh sách các công ty gia đình lớn và bí ẩn nhất tại Việt Nam. Thông tin về lãnh đạo của doanh nghiệp này ít và hầu như không tiếp xúc với truyền thông.

Đến năm 2013, thông tin về Vạn Thịnh Phát trở nên nổi bật hơn sau sự kiện đám cưới giữa Trương Huệ Vân - doanh nhân thế hệ thứ tư của gia tộc Trương - và ca sĩ, nhạc sĩ Thanh Bùi.

Năm 2022, Vạn Thịnh Phát thu hút sự chú ý của dư luận khi liên quan đến việc hai công ty của họ tham gia đấu giá đất ở Thủ Thiêm. Cụ thể, CTCP Sheen Mega đã trúng đấu giá lô 3-8 với giá 4.000 tỷ đồng và CTCP Dream Republic mua lô 3-5 với giá 3.820 tỷ đồng. Tuy nhiên, như Tân Hoàng Minh, cả hai công ty này cũng rơi vào tình trạng bỏ cọc sau khi trúng đấu giá đất Thủ Thiêm.

Trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát, nhóm các định chế tài chính nổi bật, bao gồm Ngân hàng SCB, Công ty Chứng khoán Tân Việt, CTCP Đầu tư tài chính Việt Vĩnh Phú. Ngân hàng SCB đóng vai trò chủ chốt cung cấp vốn cho các doanh nghiệp thuộc hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát.

Bà Trương Mỹ Lan thường xuyên kiểm soát 80-90% cổ phần của Ngân hàng SCB thông qua việc ủy quyền người đứng tên sở hữu cổ phần, cung cấp quyền lực quyết định tại ngân hàng có quy mô tài sản lớn, với giá trị lên tới hơn nửa triệu tỷ đồng.

Bà Trương Mỹ Lan và hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát thực hiện việc rút tiền từ Ngân hàng SCB thông qua các doanh nghiệp bất động sản, nhà hàng, khách sạn. Họ còn sử dụng các công ty ma, dự án ma với tài sản không đủ điều kiện pháp lý và tài sản được nâng giá trị một cách không minh bạch.

Ngoài ra, bà Trương Mỹ Lan còn quản lý một mạng lưới nhiều công ty vỏ bọc tại các vùng lãnh thổ và quốc gia có chính sách thuế ưu đãi.

Theo kết luận điều tra của Cơ quan điều tra Bộ Công an, quá trình hoạt động, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã xây dựng hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát với hơn 1.000 doanh nghiệp gồm các công ty con, công ty thành viên trong và ngoài nước, với hàng trăm cá nhân được thuê đứng tên đại diện pháp luật hoặc là người có quan hệ họ hàng, cán bộ, công nhân viên.

Hàng loạt bê bối

Trong thập kỷ vừa qua, Vạn Thịnh Phát đã ghi danh là một trong những tập đoàn hàng đầu tại Việt Nam trong lĩnh vực đầu tư và kinh doanh bất động sản. Với tài lực tài chính mạnh mẽ, họ thường xuyên tham gia vào những dự án lớn và các thương vụ thâu tóm đáng chú ý.

Ngoài thành công kinh doanh, bà Trương Mỹ Lan cũng trở thành cái tên gặp nhiều tranh cãi trong các vụ bê bối. Năm 2014, bà Trương Mỹ Lan được đề cập trong phiên tòa liên quan đến ông Dương Tự Trọng, một lãnh đạo cấp cao Bộ Công an.

Năm 2016, bà Lan lọt vào tầm ngắm của truyền thông khi tên của bà xuất hiện trong danh sách những người liên quan đến "Hồ sơ Panama" – một vụ rò rỉ tài liệu lớn về việc chuyển tiền ra nước ngoài của những người giàu và quyền lực.

Năm 2017, tên bà Trương Mỹ Lan tiếp tục thu hút sự chú ý khi bà và 9 thành viên gia đình khác nộp hồ sơ xin thôi quốc tịch Việt Nam. Sau đó, họ quyết định rút hồ sơ và được trả lại.

Bà cũng từng đối mặt với một vụ kiện đòi nợ từ một Việt kiều Hong Kong.

Trong năm 2022, Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã bị Thanh tra Chính phủ chỉ trích vì việc phát hiện sai phạm trong các dự án chuyển đổi nhà, đất tại TP.HCM.

Vào tháng 10/2022, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát - bà Trương Mỹ Lan - đã bị khởi tố và bắt tạm giam bởi Cơ quan cảnh sát điều tra Bộ Công an về tội lừa đảo và chiếm đoạt tài sản.

Kết quả điều tra ban đầu xác định rằng các bị can đã thực hiện hành vi gian lận trong việc phát hành và mua bán trái phiếu trái luật để lừa đảo và chiếm đoạt hàng nghìn tỷ đồng của người dân trong hai năm 2018-2019.

Trong khoảng thời gian này, một số công ty trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát, như CTCP Thiết kế và trang trí nội thất Norah và CTCP Tập đoàn đầu tư An Đông (chủ đầu tư của Khách sạn Thương mại An Đông), đã huy động trái phiếu trị giá hàng chục nghìn tỷ đồng một cách không công bố công khai. Nhiều trái phiếu này được tư vấn phát hành bởi CTCP Chứng khoán Tân Việt (TVSI) và được bảo lãnh thanh toán bởi Ngân hàng SCB. Một số trái phiếu không có bảo lãnh và không có tài sản đảm bảo.

Nhiều doanh nghiệp trong hệ sinh thái Vạn Thịnh Phát có người Hoa đứng đầu hoặc từng đứng đầu, như Norah, Đầu tư Sài Gòn Pearl...

Vạn Thịnh Phát cũng được cho là liên quan tới nhóm cổ đông bí ẩn gốc Hoa có hoạt động thâu tóm đất vàng tại TP.HCM, như trường hợp 6.000m2 tại 2-4-6 Hai Bà Trưng (Quận 1, TP.HCM) sau khi bị lộ ra từ một báo cáo của Kiểm toán Nhà nước liên quan đến quản lý, sử dụng vốn, tài sản nhà nước năm 2016 của Sabeco.

Ngày 17/11, bà Lan bị Cơ quan Cảnh sát điều tra (Bộ Công an) đề nghị truy tố về ba tội: Đưa hối lộ, Vi phạm quy định về hoạt động của ngân hàng và Tham ô tài sản. Bà Lan bị cáo buộc chi phối hoạt động của Ngân hàng SCB để chiếm đoạt 304.096 tỷ đồng - khoảng 12,4 tỷ USD.