Từ vụ Trang "Nemo" xin hoãn thi hành án: Vì sao không bị bắt sau tuyên án?
Trả lời những thắc mắc của độc giả, luật sư Trần Xuân Tiền, Trưởng Văn phòng luật sư Đồng Đội, Đoàn luật sư TP. Hà Nội, đã giải thích rằng quyết định bắt giam bị cáo sau khi tuyên án là một trong những biện pháp cần thiết để ngăn chặn và đảm bảo thi hành án. Điều này đòi hỏi các cơ quan tố tụng và người tiến hành tố tụng, đặc biệt là ở giai đoạn xét xử, phải tiến hành một cuộc đánh giá toàn diện và đầy đủ để đưa ra quyết định chính xác.
Theo những thông tin nhận được, Trang “Nemo” đã nộp đơn kháng cáo liên quan đến án sơ thẩm. Tuy nhiên, Tòa cấp phúc thẩm đã từ chối kháng cáo và duy trì án phạt 9 tháng tù giam đối với Trang, liên quan đến tội gây rối trật tự công cộng. Hồ sơ sau đó đã được chuyển về tòa án cấp sơ thẩm để tiến hành các thủ tục liên quan đến thi hành án. Do đó, án phạt sẽ có hiệu lực từ ngày Tòa cấp phúc thẩm tuyên án, theo quy định tại khoản 2 của Điều 355 trong Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.
Trang “Nemo” vẫn livestream bán đồ thời trang mỗi ngày tại cửa hàng (Ảnh: Chụp màn hình).
Trong vòng 7 ngày tính từ ngày nhận được quyết định án phúc thẩm, Chánh án của tòa án cấp sơ thẩm phải đưa ra quyết định về việc thi hành án và gửi đến người bị kết án, tuân theo quy định tại khoản 2 Điều 364 của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015.
Theo luật sư Tiền, đối với trường hợp người bị kết án phạt tù và hiện đang tại ngoại, trong thời hạn 7 ngày từ khi nhận được quyết định thi hành án, người chấp hành án phải có mặt tại trụ sở cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp huyện để thực hiện án, tuân theo quy định tại khoản 3 Điều 364 của Bộ luật Tố tụng Hình sự năm 2015 và khoản 4 Điều 23 của Luật thi hành án hình sự năm 2019.
Nếu quá thời hạn 7 ngày mà người đang tại ngoại khi bị tòa kết án không có mặt để chấp hành thi hành án, cảnh sát thi hành án hình sự và cơ quan hỗ trợ tư pháp sẽ tiến hành thực hiện quy trình áp giải thi hành án.
Hiện tại, Trang “Nemo” đã nộp đơn xin hoãn thi hành án phạt tù vì đang mang thai. Điều này tuân theo quy định tại điểm b, khoản 1 Điều 67 của Bộ luật Hình sự năm 2015, sửa đổi năm 2017: “Người bị xử phạt tù có thể được hoãn chấp hành hình phạt nếu là phụ nữ có thai hoặc đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi, được hoãn cho đến khi con đủ 36 tháng tuổi.”
Tuy nhiên, việc đơn xin hoãn thi hành án của bị cáo sẽ được quyết định sau quá trình xác minh và xem xét của Chánh án tòa án cấp sơ thẩm. Nếu được chấp nhận, thời gian chấp hành hình phạt tù đối với Trang “Nemo” có thể kéo dài cho đến khi con của Trang đủ 36 tháng tuổi.
Vì sao sau khi tuyên án, một số bị can, bị cáo được “tại ngoại”?
Luật sư Quách Thành Lực, Giám đốc Công ty Luật Pháp trị, đã thông tin rằng hiện tại, hệ thống pháp luật không đề cập đến thuật ngữ pháp lý “tại ngoại”. Đây là một thuật ngữ thông thường, được sử dụng để chỉ những trường hợp bị can hoặc bị cáo không phải tạm giam trong quá trình điều tra và xét xử.
Theo Luật sư Quách Thành Lực, có hai trường hợp mà bị can hoặc bị cáo được “tại ngoại”:
Trường hợp 1: Bị can hoặc bị cáo phải đáp ứng đầy đủ các điều kiện sau đây để không bị tạm giam, mà thay vào đó sẽ được “tại ngoại” và áp dụng các biện pháp ngăn chặn khác:
- Bị can hoặc bị cáo thuộc một trong các đối tượng sau:
- Là phụ nữ mang thai.
- Đang nuôi con dưới 36 tháng tuổi.
- Là người già yếu.
- Là người mắc bệnh nặng.
- Bị can hoặc bị cáo có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng.
- Không rơi vào các trường hợp:
- Bỏ trốn và bị bắt theo quyết định truy nã.
- Tiếp tục phạm tội.
- Có hành vi mua chuộc, cưỡng ép, xúi giục người khác khai báo gian dối, cung cấp thông tin sai sự thật; tiêu hủy, giả mạo chứng cứ, tài liệu, đồ vật liên quan đến vụ án; đe dọa, khống chế, trả thù người làm chứng, bị hại, người tố giác tội phạm hoặc người thân của họ.
- Bị can hoặc bị cáo về tội xâm phạm an ninh quốc gia và có đủ căn cứ xác định rằng nếu không tạm giam, họ sẽ gây nguy hại đến an ninh quốc gia.
Trong Trường hợp 2, bị can hoặc bị cáo cũng có khả năng được “tại ngoại” nếu chúng rơi vào các tình huống sau đây:
- Bảo lãnh: Dựa vào tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi đối với xã hội cũng như nhân thân của bị can hoặc bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, và Tòa án có thể quyết định cho họ được bảo lãnh.
- Đặt tiền để bảo đảm: Dựa vào tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi, cũng như tình trạng tài sản của bị can hoặc bị cáo, Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, và Tòa án có thể quyết định cho họ hoặc người thân thích của họ đặt tiền để đảm bảo.
- Cấm đi khỏi nơi cư trú: Biện pháp ngăn chặn cấm đi khỏi nơi cư trú có thể áp dụng đối với bị can hoặc bị cáo có nơi cư trú và lý lịch rõ ràng, nhằm đảm bảo sự xuất hiện của họ theo giấy triệu tập từ cơ quan điều tra, viện kiểm sát, hoặc tòa án.
Do đó, nếu bị can hoặc bị cáo đáp ứng đủ các điều kiện hoặc rơi vào các trường hợp nêu trên, họ có thể được “tại ngoại” và phải tuân theo các biện pháp ngăn chặn khác như cấm đi khỏi nơi cư trú, bảo lãnh, đặt tiền để bảo đảm.
