Suy nghĩ về “bạo lực học đường” của thế hệ Gen Z là gì?
Nói chuyện bằng nắm đấm, cái tát là sai nhưng đừng vội phán xét con trẻ, bởi trách nhiệm của gia đình, của nhà trường còn đáng đưa lên bàn cân hơn nữa…
Biết là sai nhưng vẫn làm
Từ đầu năm 2022 đến nay, nhiều vụ bạo lực học đường đã xảy ra tại các trường học, và có dấu hiệu của sự gia tăng, đặc biệt là khi học sinh quay trở lại trường sau thời gian học trực tuyến do dịch COVID-19.
Ví dụ, vào tháng 2/2022, tại Trường trung học cơ sở Đồng Khởi, TP.HCM, một nữ sinh lớp 7 bị nhóm bạn tấn công hội đồng trong nhà vệ sinh của trường. Ngày 25/3, tại Trường trung học phổ thông Phan Bội Châu (Hải Dương), một nam sinh lớp 12 đã sử dụng dao để tấn công trọng thương một học sinh lớp 10.
Vào tháng 4/2022, một nữ sinh lớp 8 tại Hà Nội đã bị hội đồng ngay trước cổng trường. Gần đây, một vụ “tác động vật lý” giữa các học sinh tại Trường Quốc tế TP HCM American Academy đã gây ra sự phẫn nộ trong cộng đồng mạng.
Trên thực tế, câu chuyện về bắt nạt, cãi nhau, và thậm chí đánh nhau tại các nhà trường không phải là điều mới trong những năm gần đây. Tuy nhiên, vấn đề trở nên ngày càng nguy hiểm khi nó trở thành hiện thực quen thuộc. Bạo lực học đường, trong đó bao gồm việc sử dụng bạo lực, đe dọa, đánh đập, và xúc phạm người khác, đã trở thành một vấn nạn đối với mỗi nhà trường và cả xã hội.
Đáng chú ý, vấn nạn bạo lực học đường ngày nay đặc biệt phổ biến trong thế hệ Z (những người sinh ra từ năm 1995-2012). Những người này lớn lên trong môi trường công nghệ hiện đại, năng động và sáng tạo. Tuy nhiên, thay vì giải quyết xung đột một cách hòa bình, một số thanh niên lại lựa chọn sử dụng vũ lực.
Đôi khi, chỉ vì những mâu thuẫn nhỏ trong mối quan hệ bạn bè hoặc tình cảm tuổi mới lớn mà dẫn đến các sự cố đánh nhau, đâm chém với hậu quả nặng nề. Bạo lực học đường không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng, mà còn là một trong những nguyên nhân khiến học sinh phải đối mặt với các vấn đề tâm lý.
H.M (23 tuổi, Hà Nội) chia sẻ: “Mình nghĩ rằng mỗi người trong chúng ta ít nhiều đều gặp phải tình huống bạo lực học đường, có thể là người thực hiện hành động đánh đập, bị đánh, hoặc chỉ là người chứng kiến. Đôi khi, mặc dù biết rõ là hành vi đó là sai, nhưng vì những lý do như sự bồng bột, tính trẻ con, hay thiếu suy nghĩ, mọi người vẫn dính vào những tình huống bạo lực như vậy.”
Q.L (18 tuổi, Bắc Giang) khẳng định: “Bạo lực học đường không chỉ là một vấn nạn mà còn được nhiều người xem như điều hiển nhiên. Mình nghĩ rằng các bạn học sinh cần thay đổi cách suy nghĩ và hành xử, chọn lựa cách tiếp xúc một cách đúng đắn và văn minh hơn thay vì quay đầu làm sử dụng bạo lực. Bởi hành động đó sẽ tác động đến nhiều người.”
Việc sử dụng bạo lực, như việc sử dụng nắm đấm để giải quyết mâu thuẫn, có thể phản ánh sự nhận thức và tính cách của trẻ. Tuy nhiên, không nên ngay lập tức đánh giá chúng, vì trách nhiệm của gia đình và nhà trường cũng là một yếu tố quan trọng cần xem xét kỹ lưỡng hơn.
Xây dựng “kiềng 3 chân” gia đình – trường học – xã hội
Thực tế, gia đình và nhà trường cũng là yếu tố hình thành và ảnh hưởng đến sự phát triển của trẻ. Khi những yếu tố này không đủ quan tâm, giáo dục cũng khiến các em đi chệch hướng, dẫn đến những vụ việc không đáng có.
Thậm chí, nhiều nhà trường còn phó mặc cho học sinh rằng cứ thoải mái đánh nhau, miễn là không phải trong khuôn viên trường. Đương nhiên, đừng mặc áo đồng phục của trường khi đánh nhau. Đây chẳng phải là hình thức tiếp tay cho bạo lực hay sao?
Nhiều bậc phụ huynh lựa chọn cho con học võ để tự vệ và không ai có thể bắt nạt. Vậy là chính bố mẹ cung cấp “vũ khí” cho con trong các vụ bạo lực học đường?
Càng đáng lưu ý, trên các mạng xã hội, người trưởng thành không ngần ngại chia sẻ những video về các tình huống ẩu đả, đánh nhau… như một cách khích lệ hoặc tán thành với bạo lực. Ngay cả trong bậc cha mẹ, nếu họ không chú ý đến vấn đề bạo lực, làm thế nào con cái có thể phát triển trong một môi trường lành mạnh?
Bạo lực không bao giờ là giải pháp cho bạo lực. Để ngăn chặn vấn nạn bạo lực học đường, việc xây dựng một hệ thống hỗ trợ “kiềng 3 chân” giữa nhà trường, xã hội, và gia đình là điều cực kỳ cần thiết. Trong “kiềng 3 chân” này, không ai được ưu tiên hơn ai, mà điều quan trọng nhất là sự hợp tác mạnh mẽ trong quá trình giáo dục trẻ.
Nhà trường cần hướng dẫn học sinh cách giải quyết mâu thuẫn một cách tích cực, thường xuyên truyền đạt kỹ năng sống và giáo dục về hậu quả của bạo lực học đường. Thay vì chỉ đơn thuần phạt, hãy giúp trẻ nhận thức được sai lầm của họ.
Phía gia đình cũng phải quan tâm, tận tâm đến con cái của mình. Thay vì để con “kết nối” với điện thoại thông minh, bậc phụ huynh nên khuyến khích con tham gia các hoạt động ngoại ô, hoạt động thể chất. Việc trưởng thành trong môi trường lành mạnh sẽ giúp trẻ phát triển những đức tính tích cực.
Trên mặt xã hội, việc các tổ chức và sự kiện truyền thông tăng cường các chiến dịch chống lại bạo lực học đường là ngày càng quan trọng. Điều này đóng góp tích cực vào việc xây dựng các hoạt động ngoại khóa cho trẻ, đồng thời thúc đẩy sự hình thành một môi trường sống văn minh và lành mạnh.
