Nuôi mèo và nguy cơ mắc chứng tâm thần phân liệt có liên quan gì?

Nhóm nghiên cứu do nhà tâm thần học John McGrath và Trung tâm Nghiên cứu Sức khỏe Tâm thần Queensland, Úc, dẫn đầu đã tổng hợp thông tin từ 17 nghiên cứu thực hiện tại 11 quốc gia, bao gồm Anh và Mỹ. Kết quả của nghiên cứu cho thấy một liên kết giữa việc chăm sóc mèo và nguy cơ mắc các rối loạn liên quan đến tâm thần phân liệt.

Ban đầu, vào năm 1995, một nghiên cứu đã đưa ra quan điểm rằng việc sở hữu mèo có thể gắn liền với nguy cơ phát sinh bệnh tâm thần phân liệt do tiếp xúc của chủ nhân với ký sinh trùng Toxoplasma gondii. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, các nghiên cứu đã đưa ra những kết luận khác biệt, mở rộng hiểu biết về mối quan hệ này.

Một số nghiên cứu đã kết nối việc tiếp xúc với mèo với các chỉ số đo lường khả năng mắc các bệnh liên quan đến tâm thần, bao gồm ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc, hành vi và trải nghiệm giống như loạn thần. Tuy nhiên, không phải tất cả các nghiên cứu đều đạt được kết quả này.

Nhằm đảm bảo cái nhìn chính xác hơn, nhà tâm thần học McGrath và nhóm nghiên cứu của ông đều đánh giá rất cẩn thận và phân tích mọi chi tiết trong những nghiên cứu này.

Toxoplasma gondii (T. gondii) là một loại ký sinh trùng gần như vô hại, có thể lây truyền qua thịt sống hoặc nước bị nhiễm ký sinh trùng này. Sự truyền nhiễm có thể xảy ra thông qua vết thương từ mèo hoặc qua phân của mèo nhiễm T. gondii.

Ước tính có khoảng 40 triệu người ở Mỹ có thể nhiễm trùng và thường không phát hiện triệu chứng nào. Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu tiếp tục phát hiện nhiều tác động khác biệt mà nhiễm ký sinh trùng này có thể gây ra.

Khi xâm nhập vào cơ thể, T. gondii có thể truy cập hệ thống thần kinh trung ương và có thể tác động đến chất truyền thần kinh. Ký sinh trùng này đã được liên kết với các thay đổi về tính cách, sự xuất hiện của triệu chứng loạn thần và một số rối loạn thần kinh, trong đó có bệnh tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, chỉ sự liên kết này không đủ để chứng minh rằng T. gondii là nguyên nhân trực tiếp của những biến đổi này hoặc rằng mèo là nguồn chính của truyền nhiễm cho con người.

“Việc phân tích kỹ lưỡng 17 nghiên cứu trước đây cho thấy mối liên hệ rất tích cực giữa việc sở hữu mèo và nguy cơ gia tăng rối loạn liên quan đến tâm thần phân liệt. Sau khi điều chỉnh các yếu tố đồng biến, chúng tôi phát hiện ra rằng những người tiếp xúc với mèo có nguy cơ mắc bệnh tâm thần phân liệt gần gấp đôi.” – nhóm nghiên cứu viết trong báo cáo.

Có một số điểm cần lưu ý, trong đó có thực tế rằng trong tổng số 17 nghiên cứu được đề cập, có tới 15 nghiên cứu được phân loại là nghiên cứu về bệnh chứng.

Nghiên cứu về bệnh chứng thường không thể chứng minh mối quan hệ nguyên nhân và kết quả, thường không xem xét đầy đủ các yếu tố có thể ảnh hưởng đến mức độ phơi nhiễm, cũng như không xác định được mối quan hệ giữa tiếp xúc và kết quả của việc phơi nhiễm. Thêm vào đó, một số nghiên cứu được xem xét là có chất lượng thấp, và các phát hiện từ những nghiên cứu này không nhất trí với nhau.

Một nghiên cứu cụ thể chỉ ra rằng không có mối liên hệ đáng kể giữa việc sở hữu mèo trước và sau khi người chủ đủ 13 tuổi với sự phát triển bệnh tâm thần phân liệt sau này. Tuy nhiên, nghiên cứu này lại phát hiện mối liên hệ đáng kể khi chỉ xem xét nhóm người chủ có mèo trong khoảng thời gian từ 9 đến 12 tuổi. Sự không nhất quán này thể hiện rằng khung thời gian tiếp xúc với mèo không được xác định rõ ràng.

Một nghiên cứu tại Hoa Kỳ, tham gia 354 sinh viên ngành tâm lý học, không tìm thấy mối liên hệ giữa việc sở hữu mèo và điểm đánh giá về khả năng mắc bệnh tâm thần phân liệt. Tuy nhiên, những người bị mèo cắn lại có điểm số cao hơn so với những người không bị mèo cắn.

Nghiên cứu khác, tham gia cả những người không có rối loạn tâm thần và những người đã mắc rối loạn tâm thần, phát hiện mối liên hệ giữa việc bị mèo cắn và điểm số cao hơn, nhưng cũng đề xuất rằng các yếu tố khác như tụ huyết trùng Pasteurella multocida cũng có thể đóng vai trò trong tình trạng này.

Các tác giả nhất trí rằng cần có thêm nghiên cứu rộng và sâu hơn để có thể khẳng định những phát hiện trên. Họ viết trong báo cáo rằng “nghiên cứu của chúng tôi cho rằng có mối liên hệ giữa việc sở hữu mèo với các rối loạn liên quan đến tâm thần phân liệt. Cần có thêm các nghiên cứu chất lượng cao, dựa trên các mẫu đại diện lớn để hiểu rõ hơn việc sở hữu mèo như một yếu tố có thể làm thay đổi nguy cơ mắc chứng rối loạn tâm thần.”

Nghiên cứu này đã được công bố trên tạp chí “Bản tin bệnh tâm thần phân liệt”.

Theo ScienceAlert