Bắt buộc lắp camera hành trình xe máy: có nên hay không? Có phù hợp với dân?
Quy định về việc trang bị thiết bị giám sát hành trình (camera hành trình) cho các phương tiện cơ giới và xe máy khi tham gia giao thông đang thu hút sự chú ý của dư luận. Theo dự thảo Luật trật tự an toàn giao thông đường bộ, không chỉ yêu cầu lắp đặt camera hành trình mà còn đề xuất thêm thiết bị thu nhập dữ liệu giám sát lái xe, đảm bảo dữ liệu hình ảnh.
Thực tế cho thấy, camera hành trình đang trở nên quan trọng đối với các phương tiện kinh doanh vận tải, đặc biệt là trong các tình huống va chạm và tai nạn giao thông. Một ví dụ rõ nét là vụ tai nạn nghiêm trọng do nhà xe Thành Bưởi gây ra, khiến 5 người thiệt mạng. Trong trường hợp này, dữ liệu từ camera hành trình đã đóng vai trò quan trọng trong việc làm sáng tỏ những điều liên quan.
Tuy nhiên, việc đề xuất yêu cầu xe máy phải trang bị camera hành trình có thể mang theo nhiều thách thức và vấn đề phức tạp, đặc biệt là về mặt kỹ thuật, tài chính, và xã hội. Hiện nay, đã có khoảng một triệu xe kinh doanh vận tải đã lắp đặt thiết bị giám sát hành trình, với chi phí lên đến 3.5 triệu đồng/thiết bị. Mỗi năm, các chủ xe còn phải đóng phí sử dụng dịch vụ từ 1 đến 1.5 triệu đồng/thiết bị, tổng cộng tạo ra gánh nặng tài chính lớn.
Điều đáng tiếc là, dữ liệu thu thập từ hệ thống này chưa được sử dụng hiệu quả trong quản lý và ngăn chặn vi phạm an toàn giao thông. Có những trường hợp nguy hiểm như việc các xe vận tải kinh doanh chạy quá tốc độ hơn 6.000 lần/tháng mà không bị ngăn chặn và xử lý đúng mức.
Mặc dù việc lắp đặt camera hành trình trên ô tô đã được chấp nhận, đề xuất tương tự đối với xe máy có thể đưa ra nhiều thách thức hơn. Hiện nay, cả nước có hơn 73 triệu xe máy, và để lắp đặt camera hành trình cho tất cả chúng sẽ đòi hỏi một nguồn lực tài chính lớn, ước tính là khoảng 255.5 tỷ đồng. Hơn nữa, còn cần xem xét khả năng sản xuất, lắp ráp trong nước để giảm chi phí nhập khẩu.
Ngoài ra, vấn đề về quyền riêng tư cũng nổi lên khi xét đến việc lưu trữ dữ liệu từ camera hành trình. Thông tin và hình ảnh cá nhân của người lái xe và hành khách có thể bị xâm phạm, và cần có biện pháp bảo vệ để đảm bảo quyền riêng tư.
Đại biểu Quốc hội Điều Huỳnh Sang và nhiều đại biểu khác đều đưa ra góp ý và đề xuất cần phải xem xét lại quy định về việc lắp camera hành trình cho xe máy trong Dự án Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ. Các lo ngại về khả năng thực hiện và chi phí cho người dân là những điểm quan trọng cần được xem xét kỹ lưỡng để đảm bảo tính khả thi và công bằng của quy định này.
