Thủ đoạn ‘cài cắm nhân sự’ vào SCB của bà Trương Mỹ Lan như thế nào?
Để tổ chức thao túng và rút tiền từ Ngân hàng SCB một cách thuận lợi, bà Trương Mỹ Lan, Chủ tịch Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, đã sử dụng một “chiến thuật” tuyển chọn đặc biệt. Bà đã đưa những cá nhân thân tín, chú ý đặc biệt đến những người có chuyên môn trong lĩnh vực tài chính và ngân hàng, nghe theo các hướng dẫn của mình, để đặt họ vào các vị trí quan trọng trong Ngân hàng SCB, sau đó trả lương cho họ ở mức từ 200 đến 500 triệu đồng mỗi tháng.
Trong vụ án liên quan đến Tập đoàn Vạn Thịnh Phát, Ngân hàng SCB, và các bên liên quan, bà Trương Mỹ Lan đang đối mặt với ba tội danh cùng một lúc: “Tham ô tài sản,” “Đưa hối lộ,” và “Vi phạm quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng.”
Theo cáo trạng của Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, trong khoảng thời gian 10 năm, bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm đã rút hơn 1 triệu tỉ đồng từ Ngân hàng SCB, trong đó có tổng dư nợ không khả năng thu hồi lên tới hơn 677.000 tỉ đồng. Sự lựa chọn cẩn thận và chiến thuật của bà Trương Mỹ Lan đã giúp duy trì tình trạng kiểm soát đối với Ngân hàng SCB trong thời gian dài như vậy.
Bằng cách thâu tóm, nắm giữ cổ phần, và chi phối ngân hàng thông qua các nhân tố chủ chốt, bà Trương Mỹ Lan đã biến Ngân hàng SCB thành một công cụ tài chính, sử dụng nó để huy động tiền gửi và vốn từ nguồn tài trợ khác, sau đó chỉ đạo quá trình rút tiền thông qua việc tạo ra các khoản vay giả mạo, phục vụ cho mục đích cá nhân của bà.
Để thực hiện việc rút tiền từ Ngân hàng SCB, bà Lan đã chỉ đạo và điều hành nhóm các cá nhân thân tín, giữ vai trò quan trọng tại cả SCB và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát. Những người này được chỉ đạo để tổ chức nhiều bộ phận, đơn vị, và công ty, thuê và sử dụng hàng nghìn cá nhân. Họ đã hợp tác chặt chẽ với các công ty thẩm định giá và cùng nhau triển khai kế hoạch rút tiền từ SCB.
Theo cáo trạng, mỗi khi có nhu cầu rút tiền từ Ngân hàng SCB, bà Trương Mỹ Lan chỉ đạo các đồng minh của mình để tạo lập hồ sơ và kế hoạch vay vốn giả mạo, nhằm tạo ra sự hợp pháp. Những người được thuê hoặc nhờ đứng tên cho các khoản vay không hưởng lợi và không sử dụng số tiền vay, không biết về số nợ lớn đặc biệt mà họ đã ký. Các tài sản được đặt tên là của họ không phải là tài sản thực sự của họ.
Đa số các khoản vay của bà Trương Mỹ Lan và Tập đoàn Vạn Thịnh Phát đã được giải ngân trước khi thủ tục thế chấp tài sản và hợp đồng tín dụng được hoàn thiện. Trong tổng số 1.284 khoản vay thuộc trách nhiệm của bà Lan còn dư nợ, có 684 khoản vay/dư nợ lên đến hơn 328 nghìn tỷ đồng chưa có thủ tục thế chấp khi giải ngân. Trong số này, có 201 khoản vay/dư nợ có giá trị hơn 11.686 tỷ đồng, không có sự phê duyệt từ cấp có thẩm quyền tại Ngân hàng SCB.
Các cáo buộc còn khẳng định rằng để thực hiện việc rút tiền từ Ngân hàng SCB thông qua thủ đoạn tạo hồ sơ vay vốn giả mạo, bà Trương Mỹ Lan đã đưa ra chỉ đạo cho cán bộ của Ngân hàng SCB để tạo sự thông đồng và kết hợp với các đối tượng từ các công ty thẩm định giá. Họ đã phát hành chứng thư thẩm định giá hợp pháp cho các hồ sơ vay vốn của bà Lan.
Theo điều tra, lãnh đạo Ngân hàng SCB đã chỉ đạo cấp dưới trực tiếp hoặc thông qua trung gian để liên hệ với các công ty thẩm định giá. Họ thông đồng để tăng giá tài sản lên mức độ cao, đồng thời đặt ngày tháng phát hành các chứng thư theo yêu cầu của Ngân hàng SCB để làm hợp lệ thủ tục vay vốn.
Kết quả điều tra cho thấy, có 19 công ty thẩm định giá và 46 đối tượng (bao gồm giám đốc, phó giám đốc, thẩm định viên và nhân viên) được thuê để thực hiện phát hành 378 chứng thư thẩm định giá liên quan đến các khoản vay còn dư nợ của nhóm bà Trương Mỹ Lan. Trong số này, có 5 công ty thẩm định giá và 7 cá nhân đã định giá 23 chứng thư thẩm định giá hợp pháp cho các khoản vay của nhóm Trương Mỹ Lan. Các công ty này bao gồm: Công ty Tầm Nhìn Mới, Công ty MHD, Công ty Thiên Phú, Công ty E xim và Công ty DATC.
Để hợp pháp hóa hồ sơ và thuận tiện cho việc rút tiền tại Ngân hàng SCB, bà Trương Mỹ Lan và đồng phạm của mình đã sử dụng nhiều tài sản không đạt điều kiện pháp lý và tăng giảm giá trị để sử dụng làm tài sản đảm bảo cho các khoản vay.
Trong số 1.284 khoản vay còn dư nợ thuộc trách nhiệm của bà Trương Mỹ Lan, có 1.166 mã tài sản có giá trị sổ sách của Ngân hàng SCB ghi nhận, với tổng giá trị là hơn 1,2 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá được 726/1.166 mã tài sản, trong khi 440/1.166 mã tài sản không được định giá vì lý do là cổ phần, cổ phiếu, quyền tài sản và bất động sản thiếu hồ sơ và pháp lý tài sản.
Đối với 240 tài sản bảo đảm trong số 1.284 khoản vay, tổng giá trị trên sổ sách là hơn 487 nghìn tỷ đồng, những tài sản này đã bị đổi thành 278 tài sản bảo đảm với giá trị trên sổ sách là hơn 351 nghìn tỷ đồng. Công ty Thẩm định giá Hoàng Quân chỉ định giá được 260/278 tài sản với tổng giá trị hơn 108 nghìn tỷ đồng.
